«Koroğlu»
operası Uvertüra
ilə başlanır. Uvertüranın qəhrəmani,
odlu-ehtiraslı, sürətli musiqisi operanın ideya
məzmununu ümumiləşmiş şəkildə
təcəssüm etdirir. Əsərin qəhrəmanlarının
daha çox nəzərə çarpan mövzuları
bu musiqidə cəmləşir. Giriş hissədə
xalqın üsyankar mövzusu səslənir. Əsas
mövzu xalqın qəhrəmanlığını
ifadə edir. Köməkçi mövzunun əsasını
Nigarın leytmotivi təşkil edir. Koda xalqın
təntənəsini əks etdirir.
I pərdədə səslənən «Bu gözəl
təbiət, bu şən mənzərə» sözləri
ilə başlanan xorunda xalqın ağır zəhmətdən,
böyük ehtiyac əlindən acı-acı şikayətlənməsi
eşidilir.
I pərdədə Nigarın ariyası «Rövşəndir
məni yaşadan» sözləri ilə başlanır
və onun səmimi, dərin məhəbbətini
əks etdirir. Burada xalqın sədaqətli qızı
Nigara xas qətiyyət, iradə ifadə olunur.
II pərdə Həsən xanın «Mina ibriklərə
şərab doldurun» sözləri ilə başlanan
ariyası qəddar, təkəbbürlü xanın
obrazını yaradır.
Təlxəyin mahnısı isə onun hiyləgər
planını açaraq «Koroğlunun bir atı var»
sözləri ilə oxunur.
II
pərdədə Nigarın
ariyası «Hanı o günlərim, səfalı
dəmlərim» sözləri ilə başlanır.
Lirik, kədərli əhval-ruhiyyə daşıyır.
III pərdədə antrakt – əzəmətli Çənlibel
qalasını təsvir edən monumental simfonik lövhədir.
Onun ardınca səslənən «Çənlibel ölkəm,
hər yeri möhkəm-möhkəm» xoru isə xalqın
qətiyyətinin, igidliyinin, öz gücünə
inamının təcəssümüdür. Xor nikbin
xarakter daşıyır. Bu pərdədə Koroğlunun
ariyası Nigara müraciətlə «Sevdim səni
mən, ey Nigarım» sözləri ilə oxunur. Lirik
əhval-ruhiyyəli bu ariyada Koroğlunun Nigara məhəbbəti
ifadə olunur. «Əhdnamə» - xalqın haqq işinə
sədaqət və mübarizə andıdır.
IV pərdədə Həsən xanın sarayından
kef məclisində xanəndə qız fars dilində
mahnı oxuyur. Aşıq paltarında saraya gələn
Koroğlunun üç aşıq mahnısı diqqətə
layiqdir. Birinci mahnı – «Səni gördüm aşiq
oldum» şikəstə ruhunda yazılmış ariyadır.
İkinci mahnı – «Eşitsin xanlar paşalar» - Qıratın
tərifinə həsr olunub, burada bəstəkar ənənəvi
aşıq havası – gözəlləmədən
istifadə edib.
Üçüncü mahnı – «Nazlı yarım,
vəslə çatdım» - şikəstə aşıq
havasına əsaslanır.
V pərdədə xalqın yalvarışı xor
şəklində ifadə olunur.
Sonda xana qalib gələn və onun qoşunlarını
darmadağın edən xalqın təntənəli
xorunda qəhrəman Koroğlu və Vətən
tərənnüm olunur.
|